ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ 1940 ‘ਚ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਅਧੀਨ ਹੋਈ ਸੀ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ
ਅਸੀਂ 31 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਹਾੜਾ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਸਾਕੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨ ਦਾ ਦਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੇ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੇ ਡੂੰਘਾ ਅਸਰ ਪਾਇਆ। ਉਹ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੇ ਪੰਨਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਸਤੀ ਹੈ। ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ਨੂੰ ਉਸ ਭੀੜ ‘ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜੋ ਭਾਰਤ-ਪੱਖੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਾਂਤੀਪੂਰਵਕ ਇਕੱਠ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਸੀ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਘਟਨਾ ਤੇ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਜਾਹਿਰ ਕਰਦਿਆਂ ਓਡਵਾਇਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ 1940 ਵਿੱਚ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਇਹ ਦਿਨ ਹਰ ਸਾਲ ਬਹਾਦਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਏ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਆਜ਼ਾਦੀ ਬੁਨਿਆਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਹਰ ਸਮਾਜ ਨੇ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇੱਕ ਵਾਰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਲਈ ਲੜਾਈ ਲੜੀ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਜਿੱਤਾਂ ਅਜਿਹੇ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਜਿਉਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਤੋਂ ਸਿੱਧੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਯੂਰਪੀ ਬਸਤੀਵਾਦ ਉਪ-ਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਇਹ ਕੌਮ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਸਿਖਰ ਦੀ ਉਚਾਈ ਤੋਂ ਦੁਖਾਂ ਦੀਆਂ ਹਨੇਰੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਡਿੱਗ ਗਈ।
ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਭਾਰਤ ਆਰਥਿਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੈਰਾਂ ਤੇ ਨਹੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਪਹਿਲਾ ਸੀ। ਭਾਰਤੀ ਨਾ ਖੁਸ਼ ਸਨ, ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਸਵੈ-ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਮੰਗ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਹੋ ਗਈ। ਜਦੋਂ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਮੰਗ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਇਸ ਮੰਗ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਵੀ ਜਰੂਰ ਵਧ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਅਜਿਹੇ ਯਤਨਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਸੀ।
ਰੇਜੀਨਾਲਡ ਡਾਇਰ ਨੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਅਤੇ ਡਾ: ਸੈਫੂਦੀਨ ਕਿਚਲੂ ਅਤੇ ਡਾ: ਸੱਤਿਆ ਪਾਲ ਦੀ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੀ ਹੋਈ ਸ਼ਾਂਤਮਈ ਭੀੜ ‘ਤੇ ਗੋਲੀ ਚਲਾਉਣ। ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਹੁਕਮ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋਇਆ। ਸੈਂਕੜੇ ਬੇਸਹਾਰਾ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ, ਅਤੇ ਘਟਨਾ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਲਹਿਰਾਂ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਇੱਕ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੰਗਰਾਮ ਲਈ ਇੱਕ ਨੀਂਹ ਪੱਥਰ ਵਾਲੀ ਘਟਨਾ ਬਣ ਗਈ ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸੂਰਜ ਕਦੇ ਡੁੱਬਦਾ ਨਹੀਂ।
ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਉਸ ਭੀੜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਬਚ ਗਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਬੇਵੱਸੀ ਨਾਲ ਮਰਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਣ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਤੱਕ ਤੋੜ ਦਿੱਤਾ। ਉਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮਾਰਨਾ ਆਪਣਾ ਮਿਸ਼ਨ ਬਣਾਇਆ ਜੋ ਸਾਰੀ ਘਟਨਾ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ 1940 ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੋ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮਾਈਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਸ਼ਹੀਦ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਉਸੇ ਸਾਲ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿਚ ਫਾਂਸੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੈ ਜੋ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਘਟਨਾ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਉਹ ਮਾਣ ਅਤੇ ਨਿਡਰਤਾ ਨਾਲ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।